Chưa rõ từ thời nào, người xưa đã chọn trên đất huyện Chí Linh (cũ) tám di tích cổ để suy tôn và ghi nhớ. Từ đó huyện Chí Linh được xưng danh là “Chí Linh bát cổ”. Người đời nay mỗi khi nhắc đến “Chí Linh bát cổ” đều hàm ý tự hào về truyền thống văn hóa giầu có của quê hương mình
Bát cổ đó cụ thể như sau:
1-Trạng Nguyên cổ đường
2-Tiều Ẩn cổ bích
3-Dược Lĩnh cổ viên
4-Nhạn Loan cổ độ
5-Thượng Tể cổ trạch
6-Phao Sơn cổ thành
7-Vân Tiên cổ động
8-Tinh Phi cổ tháp
Tấm bia được làm bằng đá liền khối hình vuông cao 2 m, trên có khắc 8 bài thơ vịnh bát cảnh đất Chí Linh
Chí Linh xưa đã nổi tiếng là vùng đất "địa linh, nhân kiệt". Trải qua các khoa thi dưới các triều Lý, Trần, Lê, Mạc, Nguyễn vùng đất Chí Linh cổ đã có hơn 50 vị đại khoa đỗ Tiến sĩ trở lên, được lưu danh ở Văn Miếu. Trong số đó có nhiều người có sự nghiệp lẫy lừng, có cống hiến lớn lao đối với dân tộc như mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Trãi v.v... Nhằm tôn vinh các tiền nhân, đồng thời nêu gương cho con cháu ngày nay noi theo NCL xin giới thiệu danh sách, quê quán các vị đại khoa đất Chí Linh. Danh sách này dựa trên các tài liệu: Các nhà khoa bảng Việt Nam, Chí Linh huyện sự tích... Rất mong bạn đọc bổ cứu thêm. Lưu ý: Đây là đất Chí Linh cổ nên có một số địa danh thuộc địa phận Nam Sách hiện nay.
Với tài năng thiên bẩm và quá trình học tập cần mẫn ông đã trở thành một nhân tài trác việt của đất nước. Không chỉ nổi tiếng trong nước, khi đi sứ Tàu ông đã không để quốc thể bị hạ nhục và mặc dù vô cùng căm tức nhưng vua Nguyên vẫn phải công nhận ông là Lưỡng quốc trạng nguyên...
Là danh tướng đã có công lớn trong ba lần đánh thắng quân Nguyên, ông được nhân dân ta phong là "Thánh". Các nhà sử học thế giới thì đánh giá ông là "một trong mười danh tướng vĩ đại nhất mọi thời đại". Ông không phải người Chí Linh nhưng cuộc đời và sự nghiệp của ông gắn bó rất chặt chẽ với mảnh đất này...
Ông là một nhà nho, nhà hiền triết, nhà sư phạm mẫu mực trong lịch sử nước nhà. Cuộc đời ông đã gắn bó mật thiết với mảnh đất Chí Linh, nơi ông ở ngày nào đã trở thành một trong "Chí Linh bát cổ"...
Là một vị tướng nổi danh thời Trần, đã có nhiều đóng góp vào chiến thắng quân Nguyên Mông của dân tộc...
Suốt mấy trăm năm các chế độ phong kiến Việt Nam đã không cho phụ nữ đi thi, nhưng có một người con gái Chí Linh lại đỗ Trạng nguyên...
Cây rễ là một loài cây quen thuộc tại Chí Linh (Hải Dương), mọc rất nhiều dưới chân núi Côn Sơn. Loài cây có sức sống mãnh liệt này là nguồn nguyên liệu để làm ra những cây chổi quét nhà. Vào mùa thu hoạch, những cây rễ nở bung hoa nhỏ trắng li ti cùng hương thơm dịu nhẹ, nghe mùi mà thấy bâng khuâng.